کتاب سليم: ج 2 ص 679، 871. علل الشرايع: ص 190. الخرائج: ج 2 ص 757. احتجاج

طبرسي: ج 1 ص 89. به بحار الانوار: ج 29 ص 125، 132، 136، 159 مراجعه شود.

برخوردهاي شديد اميرالمؤمنين عليه‏السلام اغتشاش عجيبي در افکار ابوبکر و عمر و مشاورينشان پيش آورده بود بطوري که آنان را وادار به تصميم‏گيريهاي شتابزده‏اي نمود. با آنکه غاصبين به شدت از اميرالمؤمنين عليه‏السلام وحشت داشتند ولي بالأخرة تصميم بر قتل آنحضرت گرفتند.

آنان جلسه‏اي تشکيل دادند و در بين خود گفتند: «ديديد علي با ما چگونه برخورد کرد و چه مطالبي به ما گفت؟ بخدا قسم اگر يک مجلس ديگر چنين تکرار شود کار خلافت ما را به فساد مي‏کشاند. گويا تا او زنده است چيزي بر ما گوارا نخواهد بود. ما در امان نيستيم که پنهاني مردم را دعوت کند و عده‏اي دعوت او را بپذيرند و به جنگ ما برخيزد، چرا که او شجاعترين عرب است. شما خوب مي‏دانيد که ما نسبت به او مرتکب چه جرائمي شده‏ايم و در حکومت پسر عمويش بر او غالب شديم در حالي که حقي در آن نداشتيم و فدک را از همسر او گرفتيم».

 

 

عمر گفت: نظر درست آن است که دستور قتل او را صادر کنيم. ابوبکر پرسيد: چه کسي اين کار را بر عهده مي‏گيرد؟ عمر گفت: «خالد بن وليد»، و اين بدان دليل بود که خود خالد بارها اين پيشنهاد را داده بود.

آنان سراغ خالد فرستادند و او آمد. به او گفتند: مي‏خواهيم تو را براي کاري عظيم بفرستيم. خالد گفت: هر دستوري داريد بگوييد، اگر چه قتل علي بن ابي‏طالب

باشد! گفتند: منظور ما همين است.

خالد گفت: چه زماني او را بکشيم؟! ابوبکر گفت: «هنگام نماز صبح در مسجد حاضر شو و آنگاه که براي نماز ايستاديم تو در کنار علي بايست در حالي که شمشير همراهت باشد، و وقتي سلام نماز را دادم گردن او را بزن»! انتخاب صبح بخاطر تاريکي هوا در آن موقع بود که ترور آسان‏تر صورت مي‏گرفت. خالد قبول کرد و با اين قرار از يکديگر جدا شدند.

 

اسماء بنت عميس که همسر ابوبکر و بانوي صالحه‏اي بود از اين توطئه که در خانه‏ي ابوبکر صورت گرفت آگاه شد. لذا خدمتکار خود را فرستاد و گفت: نزد فاطمه برو و به او سلام برسان و آنگاه که از در وارد مي‏شوي اين آيه را (به کنايه) بخوان: «إِنَّ الْمَلَأَ يَأْتَمِرونَ بِکَ لِيَقْتُلُوکَ فَاخْرُجْ إِنّي لَکَ مِنَ النَّاصِحينَ [1] » يعني: «اين گروه توطئه مي‏کنند که تو را بکشند. خارج شو که من خيرخواه تو هستم». همچنين اسماء به خادمه‏اش گفت: اگر با خواندن آيه منظور تو را متوجه نشدند آن را تکرار کن.

خادمه آمد و وارد شد و گفت: خانم من مي‏گويد: «اي دختر پيامبر حالت چگونه است؟ إنّ الملأ يأتمرون بک ليقتلوک...»! وقتي خادمه خواست بيرون برود بار ديگر آيه را خواند. اميرالمؤمنين عليه‏السلام به او فرمود: به اسماء سلام برسان و بگو: «خداوند عزوجل بين آنان و تصميمي که دارند مانع خواهد شد انشاء اللَّه»!

سوره قصص آیه 20

 

از سوي ديگر ابوبکر با خود انديشيد و در مورد دستوري که راجع به قتل اميرالمؤمنين عليه‏السلام داده بود به فکر فرو رفت و يقين کرد که اگر چنين اقدامي صورت گيرد جنگي شديد و بلايي طولاني بوقوع خواهد پيوست. لذا از دستوري که داده بود پشيمان شد و آن شب را تا صبح نخوابيد.

صبح هنگام که وارد مسجد شد صفها آماده‏ي نماز بودند. ابوبکر پيش رفت و نماز را شروع کرد در حالي که فکر مي‏کرد و متوجه نبود چه مي‏گويد. خالد بن وليد هم با شمشير آمد و کنار حضرت ايستاد در حالي که آنحضرت متوجه ماجرا بود.

 

ابوبکر در نماز به عواقب امر مي‏انديشيد و جان خود را هم در امان نمي‏ديد، و شجاعت اميرالمؤمنين عليه‏السلام نيز او را به وحشت انداخته بود. او نماز را آنقدر طول داد که نزديک بود آفتاب طلوع کند و مردم گمان کردند در نماز به اشتباه افتاده است. تا آنکه به تشهد رسيد و جرأت سلام دادن نداشت!

بالأخره قبل از سلام نماز سه مرتبه گفت: «اي خالد، آنچه به تو دستور داده‏ام انجام مده و اگر انجام دهي تو را مي‏کشم»! و سپس سلام نماز را داد.

 

اميرالمؤمنين عليه‏السلام رو به خالد کرد و فرمود: اي خالد، ابوبکر چه دستوري به تو داده بود؟ گفت: دستور داده بود گردن تو را بزنم! فرمود: چنين کاري را مي‏کردي؟ خالد گفت: آري بخدا قسم، اگر قبل از سلام نماز نگفته بود «من» تو را مي‏کشتم.

حضرت فرمود: اي بي‏مادر، دروغ مي‏گويي! آنکه چنين کاري مي‏کند بايد از تو شجاع‏تر باشد.

سپس حضرت از جا برخاست و فقط با دو انگشت سبابه و وسط گلوي خالد را گرفت و چنان فشار داد که فرياد وحشتناکي کشيد و نزديک بود چشمانش بيرون آيد، و مردم به وحشت افتادند بطوري که هرکس در فکر خود بود. خالد هم دست و پا مي‏زد و قدرت حرف زدن نداشت.

سپس حضرت لباس خالد را گرفت و او را به ديوار کوبيد و خطاب به عمر

فرمود: اي پسر صهاک، بخدا قسم اگر عهد و پيماني از جانب پيامبر نبود و اگر نوشته‏ي ثبت شده‏اي از جانب پروردگار نبود مي‏دانستي که کداميک از ما لشکر ضعيفتر و تعداد کمتري داريم.

سپس حضرت خالد را گرفت و بر زمين زد و بر روي سينه‏اش نشست و شمشيرش را برداشت تا او را بکشد. تمام اهل مسجد جمع شدند تا خالد را از دست آنحضرت رهايي دهند ولي نتوانستند. عمر گفت: «بخداي کعبه قسم او را مي‏کشد»! لذا سراغ عباس فرستادند. عباس آمد و او را به حق قبر پيامبر صلي الله عليه و آله قسم داد که او را رها کند، و حضرت او آزاد کرد.

 

 

سپس حضرت سراغ عمر آمد و يقه‏ي او را گرفت و فرمود: اي پسر صهاک، بخدا قسم اگر نبود عهدي از جانب پيامبر و دستوري از جانب خداوند مي‏دانستي که کداميک از ما کم ياورتر و نفراتمان کمتر است.

 

 

کتاب سليم: ج 2 ص 869. مصباح الانوار: ص 246. بحار الانوار: ج 29 ص 157. بحار

الانوار: ج 43 ص 170، 203. الامامه والسياسه (ابن قتيبه): ص 14.

آخرين اقدامي که در حيات صديقه‏ي طاهره عليهاالسلام از طرف غاصبين انجام گرفت و نقشه‏ي ظريفي بود که توسط بانوي دو جهان خنثي شد، رضايت طلبي از آنحضرت بود. اين برنامه را براي روزي ذخيره کرده بودند که آبها از آسياب بيفتد و آتشهاي فتنه زير خاکستر قرار بگيرد، و فاطمه عليهاالسلام هم ياراي مقابله نداشته باشد، و آن زمان ايام آخر زندگي زهرا عليهاالسلام بود.

راستي کسي نيست بپرسد: چرا بجاي رضايت طلبي، خود فدک را باز نگرداندند؟!!

آيا اين مسخره نيست که ظالم در حاليکه به ظلم خود ادامه مي‏دهد طلب

عفو کند و در همان حال ظلم را تکرار کند؟! آيا در مقابل چنين عذر خواهاني، چه راهي زيباتر از آنچه صديقه‏ي طاهره انجام داد مي‏توان يافت؟

 

 

آنها هر روز حال فاطمه عليهاالسلام را جويا مي‏شدند تا آنگاه که خبر يافتند مريضي حضرت شدت يافته است. زمان مناسب فرا رسيده بود. لذا دو نفري براي عيادت آنحضرت آمدند ولي حضرت اجازه نداد. فرداي آن روز دوباره آمدند ولي حضرت اجازه نداد.

وقتي از اجازه‏ي مستقيم نااميد شدند به اميرالمؤمنين عليه‏السلام عرض کردند: «بين ما و فاطمه آنچه که خود بهتر مي‏داني اتفاق افتاده، و ما قبلاً چندين بار براي عذرخواهي آمده‏ايم ولي به ما اجازه نداده است. اگر مي‏تواني براي ما اجازه بگير تا از گناهمان عذرخواهي کنيم». اميرالمؤمنين عليه‏السلام چند بار به آنها جواب منفي داد ولي آنها اصرار کردند. اين بار پشت در نشستند و از حضرت خواستند داخل خانه برود تا شايد بتواند فاطمه عليهاالسلام را راضي کند.

اميرالمؤمنين عليه‏السلام وارد خانه شد و نزد حضرت زهرا عليهاالسلام آمد و فرمود: ابوبکر و عمر بارها اجازه خواسته‏اند و من آنها را رد کرده‏ام و تو نيز اجازه نداده‏اي. اکنون بار ديگر از من خواسته‏اند تا از تو اجازه بگيرم. عرض کرد: بخدا قسم به آنان اجازه نمي‏دهم و کلمه‏اي با آنان سخن نمي‏گويم تا پدرم را ملاقات کنم و از آنچه انجام داده‏اند و ظلمي که نسبت به من روا داشته‏اند به پدرم شکايت کنم.

اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود: اي خانم آزاد ، اين دو نفر پشت در نشسته‏اند و اصراردارند بر تو سلام کنند. عرض کرد: خانه خانه‏ي تو و زن آزاده همسر توست، و زنان تابع مردانند. هرگونه مي‏خواهي عمل کن. فرمود: پوشش سرت را محکم کن.

 

 

حضرت زهرا عليهاالسلام سر مبارک را پوشانيد و روي به ديوار گردانيد بطوري که مقابل آنها نباشد، و اين در حالي بود که چند زن ديگر نيز حضور داشتند.

ابوبکر و عمر وارد شدند و تا چشمشان به حضرت زهرا عليهاالسلام افتاد سلام کردند ولي حضرت جواب آنها را نداد! و اين در حالي بود که حضرت روي خود را به طرف ديوار گردانده بود. آنها به طرف مقابل حضرت آمدند ولي حضرت روي برگردانيد، و چند بار اين کار تکرار شد. تا آنکه حضرت به اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمود: «پارچه‏اي روي صورتم بينداز»، و به زنها فرمود: «شما مرا برگردانيد»، و گويا حضرت از شدت جراحات نمي‏توانستند بدن مبارک را حرکت دهند.

بالأخره ابوبکر شروع به عذرخواهي کرد و گفت: اي دختر پيامبر، ما براي جلب رضايت تو آمده‏ايم و از تو مي‏خواهيم آنچه از ما نسبت به تو روا شده عفو کني. حضرت فرمود: حتي يک کلمه با شما سخن نمي‏گويم تا پدرم را ملاقات کنم و شکايت شما را نزد او ببرم، و از کارهاي شما و ظلمي که به من روا داشته‏ايد شکايت کنم.

 

سپس فرمود: اي ابوبکر، عجيب است که امروز با حال امن وارد خانه‏ي ما مي‏شوي و اين زماني است که مردم را بر ما مسلط کرده‏اي؟ بيرون رو که بخدا قسم کلمه‏اي با تو سخن نخواهم گفت تا خدا و رسولش را ملاقات کنم و به آنان شکايت نمايم.

در اينجا بود که ابوبکر صداي واي و ويل بلند کرد و اظهار ناراحتي شديد نمود. عمر گفت: «اي خليفه‏ي پيامبر، بخاطر گفته‏ي يک زن اينگونه منقلب مي‏شوي و جزع و فزع مي‏نمايي»؟! و آنگاه برخاستند و بدون نتيجه بيرون آمدند و آرزو کردند که اي کاش نيامده بودند تا فاطمه عليهاالسلام اين چنين صريح و قاطع نارضايتي و غضب خود را نسبت به آنان اعلام نمي‏کرد.